Taqdirga tan bergan yolg'iz ayol

Hali 30 yoshga kirmagan go'zal Saltanatxonning eri oshqozon kasali bilan xastalanib vafot etdi. Ikki qiz - 6 yoshli Nodira, 4 yoshli Shoira otasidan ayrilib, onasining qaramog'ida qolishdi.

Taqdirga tan bergan ayol bor kuchi bilan mehnat qildi. Fabrikada ishladi. Kechalari chevarlik qildi. Ikki qizni oq yuvib, oq tarab tarbiyaladi. U bolalarga ham onalik, ham otalik qildi. Tanish - bilish, ba'zi odamlar yolg'iz umri o'tayotgan bu ayolga "Hali yoshsiz, turmushga chiqing!" deyishdi. Saltanatxon ko'nmadi. Turli o'y-xayollarga bordi. "Qanday bo'larkin? Ikkinchi er qizlarimni malol olsa chiday olarmikinman?" degan andishaga bordi. "Tanish-bilish, eshitgan qarindosh-urug' nima deb o'ylaydi" dedi. Hullas, u erga tegmay o'tdi.

Yillar o'tib, qizlari ham bo'y cho'zishdi. Birin-ketin balog'at yoshiga yetishdi. Ular o'qib, o'rganib ma'lum mutaxassislikni egalladilar. Katta qizi - Nodirani turmushga chiqardi. Saltanatning ota-ona, aka-ukasi to'yda yonida tik turishdi. Ular kelinchak qizga otasining yo'qligini bildirishmadi. Vaqti soati yetib, kenja qiz Shoira ham munosib xonadonga uzatildi. Ikki qizni chiqargan Saltanatxonning yelkasidan tog' ag'darilganday bo'ldi. Erkin nafas oldi. U to'yni o'tkazib, mazar tashidiyu, tezda kelin-kuyov chaqiriq marosimini o'tkazishni niyat qildi. Ikki yosh kelin-kuyovni oila azolari, oshna og'aynisi bilan chiroyli mehmon qilishni xohlardi.

Bu to'g'rida qudalar bilan maslahatlashdi.

- Men eri yo'q xotinning uyiga mehmonga bormayman, - debdi bu gapni xotinidan eshitgan kuyovning dadasi Ibrohim aka. - Xayotda ersiz yashash juda qiyin. Xotin quda shuncha yil qiynalib, yolg'iz o'zi ikki qizni tarbiyalab, voyaga yetkazibdi. Turmushga uzatibdi. Bularni bajarish yolg'iz boshiga oson bo'lmagandir. U kenja qizini ham turmushga uzatib, o'z vazifasini bajaribdimi, bo'ldi bas, Saltanatxonning bolalari oldida qiladigan vazifasi tugabdi. Endi ko'proq o'zini o'ylab, o'zi uchun yashasin. Boshida eri bo'lgan qizlarining g'amini yeb, o'zini o'qqa-cho'qqa urmasin. Oyda bir marta beriladigan maoshga qarab yashaydigan ayol kishiga hozirgi kunda chaqirdi qilish osonmi?! Saltanatxon bizni deb ovora bo'lmasin. Sarpo-surug' olaman deb, qarz ko'tarmasin. O'g'limiz to'ydan oldin ham kiyim topib kiyinib yurgan, endi ham o'ziga kiyim kerak bo'lsa, o'zi topib kiyadi. Men marosimga kerakli bozor-ucharni sizlarga qilib beray. Chaqirdiga kelin bilan o'g'ilning o'zi borsa bo'ldi. Bizning o'g'limiz endi Saltanatxonga ham o'g'il bo'ldi. Ularni ham jo'natmasak, quda hafa bo'ladi. Xohlasang hotin singlingnimi yoki opamnimi olib sen ham bor. Boringlaru, xotin qudani ko'p urintirmanglar.

Xanifa opa erining gaplarini Saltanat opaga yetkazdi. "Eri yo'q xotinning uyiga bormayman" degan so'z uning qulog'iga g'alati eshitilgan bo'lsa-da, bu gapning tag-zamirida ersiz ayolni avaylash, qiynalib ortiqcha harajatlar qilishiga yo'l qo'ymaslik ma'nolari borligi uni ich-ichidan sevintirdi. Qizning onasi quda tomonni avaylovchi shunday diyonatli, kishining qadriga yetadigan odamlarga quda bo'lganidan quvondi.

"Iloyo, umring ziyoda bo'lgur yangi quda - Ibrohim aka shunaqa antiqa odam ekan-a!" deya ichida alqab qo'ydi Saltanatxon.

Uning xonadoni bilan quda bo'lib hech qiyinchilikka uchramadi. To'yni kam xarajat, kam chiqim qilib, juda chiroyli tarzda o'tkazishdi. To'ydan oldin onasi o'zicha katta talablarni qo'yayotgan bo'lg'usi kelinchak Shoiraning ham "uni o'chdi", qoldi. "Siz qiynalmang, nima kerak bo'lsa, yoshlar to'ydan keyin o'zlari ishlab, topib olishadi. O'shanda har bir buyum ular uchun qadrli bo'ladi. Qarzga kelgan narsalarni uyimga kirgizmayman" degandi quda o'shanda.

Saltanatxon to'ydan keyin mazar, tog'ora-tog'ora yeguliklar ham tashib qiynalmadi. Ibrohim aka bu bid'atni ham ta'qiqladi.

Ikki qizni uzatib uyda yolg'iz qolgan ayolga tanish-bilishlari:

Endi qizlarning g'alvasidan qutildingiz, o'rgilay. Endi o'zingizga munosib birortasiga turmushga chiqing-da, - deyishdi.

Chaqiriq marosimi bo'ldi. Oradan ma'lum vaqt o'tdi. Saltanatxonga erkak qudaning gaplari og'ir botdimi, keyingi gal qizi unikiga mehmonga kelganda: - Boshimda agar erim bo'lsa, dadang biznikiga mehmonga kelar ekanmi, - dedi u qizi Shoiraga.

- Unday bo'lsa, endi senlarga yangi dada topganim bo'lsin.

Taqdir ekanmi, nihoyat 45 yoshli, ayollik nafosatini yo'qotmagan Saltanat nafaqaga endi chiqqan yaxshi bir erkak bilan umrini bog'ladi. Hayotda baxtli insonlar ko'paydi. Saltanatxon va Karimjon aka xonadonidagi mehmondorchilik yangi qudalarning tashrifi bilan yanada kengroq tarzda o'tkazildi.

Hurmatli o'quvchim! Bu voqeaga, Ibrohim akaning xatti-harakatiga siz qanday qaraysiz, bilmadimu, lekin men xonadonlarimizdagi oila boshliqlarini xuddi Ibrohim akaga o'xshashini juda-juda xohlardim. Zero, erkaklarimiz oilamiz boshlig'i. Har bir ish ularning boshchiligida, ruxsati bilan amalga oshirilishi kerak, deb o'ylayman.
Oilada erkakning borligi baxt. Uning yo'qligi ko'rgulik, alam. Lekin uni oiladan o'lim bevaqt olib ketgan bo'lsa-chi?! Yo'qligiga chidaymiz. Barcha vazifalarni ayol o'z bo'yniga olib, sabr va toqat bilan ularni bajaradi. Hozirgi kim o'zarga bo'layotgan dabdabali to'y marosimlari ancha-muncha beli baquvvat erkaklarni ham shoshirib, o'ylantirib qo'ymoqdaki, boshida eri yo'q ayollar qiz chiqarib, o'g'il uylash paytida nima qilsinlar, qayga borib boshini ursinlar?! Shunday vaziyatda Ibrohim akaga o'xshagan tanti, o'zining qat'iy so'zi, fikri bo'lgan erkaklar oqilona ish tutishi bilan tul xotinlarga yengillik berishi odamiylik, savob ishlardan biri emasmi?!

Hayotda o'lim, ajralish mojarolari bor ekan, dunyoda yolg'iz yashovchi, ersiz ayollar bor. Biz - insonlar, erkakmi, ayolmi, kim bo'lmaylik, ayolni yolg'iz ekanligini bildikmi, unga qo'limizdan kelgancha madad berishga shoshilaylik. Ularning hayot tashvishlarini yengib o'tishlariga, ayniqsa, ular o'tkazayotgan to'y marosimlarini kamchiqim, chiroyli bo'lishi uchun ko'limizdan kelgancha ko'mak beraylik. Chunki u yolg'iz, hayot sinovlariga dosh berishi juda qiyin.

Zotan, hofiz o'z qo'shig'ida aytganiday:

Yeganin osh demang yolg'iz ayolning.