Birovning baxtiga sherik bo'lib adashdim
Hayotiy hikoyalar. "Birovning baxtiga sherik bo'lib adashdim…"
Faxriddin aka bizdan ikki sinf yuqorida o'qirdi. Maktab davridayoq bir-birimizga ko'ngil qo'ydik. Biroq u harbiydan qaytgunicha meni boshqa birovga unashtirib qo'yishdi. To'yimdan bir hafta avval yetib kelgan Faxriddin aka "yur, qochib ketaylik", deganida unamadim. O'shanda to'g'ri qildimmi, yo'qmi, bilmayman, ammo inson taqdiridan qochib qutulolmas ekan. Yor-yoru o'lanlar bilan kirib kelgan xonadonim meni quchoq ochib kutib olgan bo'lsa-da, tez orada bu yer men uchun do'zaxga aylandi. Avvaliga to'y kechasiyoq kuyovning tutqanog'i tutib, rosa qo'rqitdi. Ertasiga esa tuppa-tuzuk yurgan qaynotam olamdan o'tdi. Shu bilan "shumqadam kelin" nomini oldimu, ikki oy o'tmay ota uyimga keltirib tashlandim…
Faxriddin aka darrov odam jo'natdi, lekin ota-onam "qizimga er ko'rgan deb ta'na qiladi" deya sovchilarni qaytarishdi va meni qo'shni qishloqlik bir farzand bilan xotin qo'ygan yigitga berib yuborishdi. Bu erimning qo'li yugurdakligiyu menga nisbatan bemehrligiga chidab yashay boshladim. Qo'ni-qo'shni ketimning avvalgi xotini uni ovsinimga rashk qilib ketib qolganini aytishganda, avvaliga ishonmadim. Bir kuni xizmat safariga jo'nab ketgan qaynog'amning yotog'idan yarim tunda ichki kiyimda chiqib kelayotgan erimni ko'rib qoldimu, tamom bo'ldim. U bo'lsa izoh berish yoki o'zini oqlash o'rniga "Ovozingni o'chirmasang, so'yib tashlayman" deb qo'rqitdi. Qolaversa, ikkita bolamning kelajagini o'ylab, ularni isnodga qoldirmaslik uchun jim yashayverdim. Qaynog'am hamma sirdan voqif bo'lgach, ukasini pichoqlab qo'ydi. Shu bilan bu turmushim ham bitdi.
Yigirma ikki yoshimda - ayrim sinfdoshlarim endigina shahardan o'qishni bitirib qaytib, turmushga chiqayotgan davrda men ikkita yetim farzandim bilan ota uyiga qaytib keldim. Bu vaqtda Faxriddin aka ham oilali, ikki farzandli edi.
Otam hayotlik vaqtlarida turmushim bir qadar osuda kechdi. Oradan bir yarim yil o'tgach, otamni ham Xudo peshonamizga sig'dirmadi. Shundan keyin muammolar boshlandi. Onam meni, farzandlarimni akalarimu kelinoyilarimdan himoya qilaman, deb qiynalib qoldi. Faxriddin aka esa hamon ortimdan qolmas, imkon topildi deguncha xat yozar, odam yuborar, xullas, men bilan aloqani uzmasdi. Endi uning ishlari yaxshi, tadbirkorlik bilan shug'ullanib, ancha o'zini tiklab olgandi. Bir kuni uchrashuvga chaqirdi. Bolalarimni onamga qoldirib chiqdim. Tuman markazidagi bog'da uzoq gaplashib o'tirdik. U hamon meni sevishini, ammo ikki farzandini tashlab ketolmasligini aytdi va ikkinchi xotin bo'lib yashashni taklif qildi. "Hech qachon "ikkinchi" ekaningni sezmaysan. Men uchun hamisha birinchi o'rinda turasan", - dedi u.
Bu inson ilk va yagona muhabbatim edi. Men ota-ona izmiga bo'ysunib bir emas ikki marta og'zi kuygan, vaqtida o'z baxtim uchun kurashmaganim jabrini yolg'iz emas, onamu farzandlarim bilan birga tortayotgan ayol edim. Hayotdan alamlarim ko'p edi. Qolaversa, endi baxtli bo'lishga haqqim bor, degan fikr qaddimni tik tutishga hamda hayotga nisbatan qarashlarimni qayta ko'rib chiqishga undamoqdaydi. Xullas, rozi bo'ldim. Faxriddin aka onamni ham ko'ndirib, fotihasini oldiyu, men va farzandlarimni olib, Toshkentdagi uch xonali kvartirasiga keltirib qo'ydi. Shu yerda sevgan yorim bilan, nihoyat, tinch-totuv yashay boshladik.
Lekin bu hikoyamning baxtli yakuni emas, balki boshlanishidir. Sevganimga yetishdim, endi baxtli yashayman, hademay erim u xotinini butunlay unutib, butkul menikida qolib ketadi, deb chuchvarani xom sanagan ekanman. Ikkinchi xotin bo'lish - muntazam raqobatazob degani ekan. Hali buni anglamay, Faxriddin aka endi meniki, deb qat'iy ishonib yurgan kezlarim ko'p xatolarga yo'l qo'ydim. Hatto bir safar erim olti oygacha qorasini ko'rsatmay, Qarshidagi xotininikida qolib ketdi. Bir kuni kundoshim telefon qildi. Ma'lum bo'lishicha, uchinchi farzandiga homilador ekan. Faxriddin aka hech qachon qonuniy xotini va farzandlaridan voz kechmasligini, uchinchi farzandlari tug'ilsa, men haqimda tamoman unutishini, men uning hayotida shunchaki oniy havas, vaqtinchalik ermak bo'lib qolishimni aytdi. Shu kuni men hayotim naqadar omonatligini, ulkan muhabbat asosiga qurildi deb hisoblagan oilam aslida xasdan yasalgan chayla ekanini, qattiqroq shamol tursa, to'zib ketishi mumkinligini angladim. Endi ortga yo'l yo'q edi. Yana bir marta turmush o'rtog'imni yo'qotishni istamasdim. Chunki bunisi sevimli insonim, qancha kurashsang arziydigan erkak edi. Erim kelish u yoqda tursin, qo'ng'iroq ham qilmay qo'ygan kezlari avvaliga yig'lab-siqtadim. Keyin bir dugonamga dardimni aytdim.
- Ahmoq ekansan, - uning birinchi aytgan gapi shu bo'ldi.
- Erkak kishi muammodan qochadi. Ering sevib seni xotin ustiga olgan bo'lsa, bu bir umrga o'zini senga topshirdi, degani emas. Ikkinchi xotin bo'lib yashash uchun mahorat, mehnat va ulkan iroda kerak. Sen har lahzada yangilanib turishing, uni muntazam o'zingga rom etib borishing kerak. Ko'z yoshlaring bilan esa uni faqat o'zingdan sovitasan. Kundoshing naqadar aqlli ayol ekanki, eri ustiga xotin olsa ham g'ing demabdi. Aksincha, ana-mana deguncha, erini sendan qaytarib oladi. U seni sevgan bo'lsa, sevgandir. Hozir bu sevgi olovi qay ahvolda?
Doim gurillatib turish sening qo'lingda. Er kerak bo'lsa, tezroq otni qamchila!
Dugonamning gaplaridan keyin o'zimni qo'lga olib, harakatni boshladim. Avvalo, go'zallik saloniyu do'konlarni bir aylanib chiqib, imijimni yangiladim. Keyin uqalash kurslariga yozilib, bu hunarni o'rganishga kirishdim. Pazandalik mahoratimni ham oshirdim. Erim o'zi uzoqda bo'lsa ham, moddiy ta'minotni kanda qilmay, pul yuborib turardi. Shu pullarga tayanib, yetmaganiga dugonamdan qarz olib, uyning gulqog'ozlarini yangiladim, eski jihozlarni sotib, yangisini oldim. Xullas, olti oydan so'ng qaysidir bahona bilan Toshkentga kelib, bir necha soatgagina uyga kirgan erim, shu yerda qolib ketdi…
Endi men hech qachon erimga kundoshimni yomonlamaydigan, aksincha, o'rni kelsa yaxshi so'zlar bilan tilga oladigan bo'ldim. Shu sababli bo'lsa kerak, uning yuragini siqib yurgan qo'shxotinlilikdan aybdorlik hissi mening oldimda ancha pasayardi. Buni o'zi tan oldi. Bolalarimning muammolarini ham bildirmaydigan bo'ldim. Ular uchun pul kerak bo'lib qolsa, erimdan o'zim uchun, biron libos yoki pardoz buyumi sotib olishga deb so'rardim. U jon deb berardi. Har safar Qarshiga borib-kelganda uyga va o'z tashqi ko'rinishimga biron yangilik kiritib, lol qoldirardim. Erim bilan qarindosh-urug'larnikiga to'y yoki boshqa tadbirlarga birga bora olmasdim, albatta. Ammo Toshkent - keng imkoniyatlar shahri. Bu yerda kino, teatr, kontsert degan joylar ko'p. Shunday ko'ngilochar tomoshalarga chipta topib qo'yardim. Albatta, tomoshadan so'ng qimmatbaho restorandagi kechki ovqat undan bo'lardi.
Bir qarashda hayotim me’yorga tushib olgandek ko'rinsa ham, aslida mudom xavotir ichida yashardim. Hatto farzandimiz Zohidjon dunyoga kelgandan keyin ham bu xavotir yo'qolmadi. Endi men hech bo'lmasa bitta farzandim o'z otasi bag'rida yayrab o'sishi uchun harakat qilishim kerak edi. Kattalari-ku, erim kelgan kunlari jim bo'lib, o'z qobiqlariga o'ralib olardilar. Iloji boricha o'gay otasining ko'ziga ko'rinmaslik, uning jahlini chiqarmaslikka urinishardi. Men ularga shuni uqtirgandim.
Erim har safar Qarshiga yo'l olganida "bu safar kelarmikan yo qolib ketarmikan" deb kun emas, daqiqa sanab o'tirardim. Faxriddin akam Zohidjonni ota-onasining oldiga olib borib tanishtirish haqida bir so'z ochdiyu, keyin jim bo'lib qoldi. Men bir-ikki shu haqda gap boshlasam, qovog'i osilib ketadigan bo'ldi. Tushundimki, garchi shar'iy bo'lsa-da, noqonuniy tug'ilgan o'g'lim ham endi bu yukni butun umr ko'tarib yurishga mahkum edi.
Mana, yoshim ulg'ayib, to'ng'ich farzandlarimni uyli-joyli qildim. Erim ularning to'yida qorasini ham ko'rsatmadi. Yoshim kattalashib, tarovatim, husnim yo'qola boshlagach, erim ham biznikiga kelishni kamaytirdi. Shunchaki, bolasini ko'rgani oyda bir-ikki marta kelib qo'yardi, xolos. Yaqinda kenjatoyimni ham uylantirdik. Otasi moddiy jihatdan turib bergan bo'lsa-da, allaqanday xizmat safarini bahona qilib to'yda qatnasholmasligini bildirdi. Otasi tirik bo'la turib, kelmadi, degan andishadan qo'rqib faqat xotin-xalaj bilan "eskicha to'y" qilib kelinni tushirib oldik.
Kundoshim esa sabr bilan erini yonida ushlab qoldi. Qaynona-qaynotasining duosini oldi, farzandlarining to'yida Faxriddin aka bosh bo'ldi.
Ko'pincha ikkinchi xotinlik - nafsning buyrug'i bilan yuzaga keladigan holat, deb qaraladi. Balki bu gapda jon bordir, ammo bizning turmush nafs emas, muhabbat ustiga qurilgan deb o'ylayman. Shunga qaramay, baxtli bo'lolmadim, chunki men birovning oshiga sherik bo'lgandim. Sheriklik oshni it yemas, deganlari naqadar rostligini bugun anglab turibman.
SHAHINA yozib oldi.
