Qimmatbaho ma'danlar to'g'risida 10 ta qiziqarli ma'lumot...
1. Asl metallar – boshqa metallardan farqli o'laroq, korroziya yoki oksidlanishga duchor bo'lmaydigan metallar. Ularning nodirligi tufayli, barchasi qimmatbaho metall deb ham hisoblanadi. Asosiy asl metallar – oltin, kumush, shuningdek platina va platina guruhidagi boshqa 5 xil metal – ruteniy, rodiy, palladiy, osmiy, iridiylar kiradi. Ba'zi mualliflar asl metallarga, tabiatda uchramaydigan (shuningdek, u kichik davrli yarim emirilishli radiativ metal), tekhnetsiy metallini ham kiritadilar.
2. Oltin – bu shunchalik nodir metallki, dunyoda butun tarix ichida topilgan oltindan ko'ra, bir soat ichida ko'proq temir qaziladi.
3. Ilgari platina “noto'g'ri kumush” deb hisoblangan, va adashtirmasligi uchun, uni daryo va dengizlarga tashashgan. Faqatgina Ispaniya zargarlari, platina oltin bilan yaxshi qotirilishini aniqlaganlarida, u zargarlik hom ashyo sifatida foydalanila boshlandi.
4. “Podsholar arog'i” – xlorid kislota va azot kislotaning qorishmasini ataydilar. Ushbu “kokteyl'” oltinni eritadi.
5. Shunisi qiziqki, sof oltinga nisbatan, sof kumush, ancha kamroq uchratiladi, ammo Erdagi oltinning umumiy miqdori, kumushning miqdoridan acha kam. Mana shunday paradoks.
6. 1828-yilda Rossiyada 3.6 va 12 rublli platina tangalari ishlab chiqarilgan. o'sha paytda, platina kumushdan ikki baravar arzonroq edi.
7. Oltin – juda yaxshi o'tkazuvchi, shuning uchun ham, elektrosanoatda juda muhim hom ashyo hisoblanadi.
8. Rus tilida — «serebro», ingliz tilida — «silver», nemis tilida — «zilber» - bu so'zlarning barchasi, qadimiy hind tilidagi “sarpa” so'zidan kelib chiqqan bo'lib, Oy va o'roq ni bildiradi.
9. Qadimgi Misrda, qimmatbaho oltin hudolarning qismlari deb hisoblangan, shuning uchun, faraonlardan tashqari ularga hech kim ega bo'la olmasdi.
10. Eng yirik sof kumush Chilida topilgan bo'lib, uning vazni 1420 kg...